Terracina aan de Tyrreense Zee in de regio Lazio

Bij Italiaanse badplaatsen denken veel Nederlanders aan de kusten van Ligurië, Toscane of aan de gebieden langs het noordelijke deel van de Adriatische zee. Veel minder bekend is de Riviera di Ulisse, de kust die ten zuiden van Rome begint en doorloopt tot de vlakte boven Pozzuoli bij Napels.

Overblijfselen uit de Romeinse tijd

Eén van de leuke bestemmingen langs deze heuvelachtige Riviera is wat mij betreft Terracina, een provinciestad in Lazio die nog altijd rijkelijk besprenkeld is met overblijfselen uit de Romeinse tijd. Naast de talrijke culturele schatten heeft Terracina ook een andere kant: die van feesten aan zee en heerlijke beachclubs waar het met uitzicht op de Monte Circeo heerlijk toeven is. En als klap op de vuurpijl heeft het stadje een levendig centrum met talrijke bars, restaurants en winkels. Ga daarom beslist een keer op een morgen naar de markt van Terracina, boek een weekje strand aan dit stuk ‘vergeten’ kust en geniet ondertussen van de culturele rijkdom van dit deel van midden Italië. Vergeet daarbij niet dat de kust tussen Terracina en Gaeta velen malen mooier is dan het gebied ten westen en ten noorden van Rome. Nauwelijks een uur ten zuiden van de eeuwige stad schotelt Terracina haar bezoekers een overtuigende cocktail van la dolce vita, cultuur, natuur en strandleven voor. Die mix vraagt uiteraard om een nadere ontdekking.

Romeinse traditie

Vanouds had Terracina een erg relevante ligging en kon daarmee het verkeer en de bloeiende handel in de regio controleren. Rome ligt dichtbij en in het verleden kwam veel van de Romeinse rijkdom aan in de ten zuiden van Terracina gelegen havenstad Pozzuoli. De nu ruim 45.000 inwoners tellende stad ligt precies op het punt waar de vlakte van Latina ophoudt en het Lepini-gebergte net even de zee aantikt. Midden in de stad ligt een hoge rots waarop het eeuwen terug gemakkelijk inspecteren was. De Romeinen bouwden daarom hier al een tempel. De keuze voor handelsreizigers tussen Pozzuoli en Rome was simpel doch dwingend: door Terracina reizen of via de gevaarlijke en door malaria geteisterde Pontijnse Moerassen ploeteren. Tegenwoordig liggen er snelle uitvalswegen richting Rome, de vierbaans Superstrada brengt je er via Pomezia in ongeveer een uur.

Beste van twee werelden

De buitenwijken van het moderne Terracina vormen dan niet direct een aantrekkingskracht, maar de mening over de Romeinse stad verandert zodra je de oude binnenstad bezoekt en proeft van de relaxtevibe die hier hangt. Naast de traditie uit de Romeinse oudheid, ervaar je in Terracina ook de Zuid-Italiaanse sfeer. Maar wel één in een haast ordentelijk Noord-Italiaans jasje. Terracina verenigt zo het beste van de twee Italiaanse werelden. Dat kan eigenlijk ook niet anders, want de badplaats ligt zo ongeveer recht op de scheidslijn van Noord- en Zuid-Italië. Hier ontmoet het charismatische zuiden de schone schijn van het noorden.

Alleroudste deel

In het centrum van Terracina heerst een fijne sfeer. Je vindt hier een mix van authenticiteit en vakantiegevoel. Dat alles ook met een vleugje chaos, want Terracina heeft zoals gezegd wat zuidelijke charmes. Op donderdagmorgen is er altijd markt in de stad. Groente, fruit, lederwaren en veel eerlijke producten worden hier op theatrale wijze door regionale handelaren aangeboden. Je vindt de wekelijkse markt in het lage stadsdeel bij de zee, aan de Viale Europa om precies te zijn. Meer naar het oosten ligt het alleroudste hoge deel van Terracina. Hier wemelt het nog altijd van de restanten uit een lang vervlogen Romeins verleden. Ruïnes die veelal naadloos in de hedendaagse stad geïntegreerd zijn en zo bijdragen aan de bijzondere uitstraling van Terracina. Zo is de Duomo uit 1078 bijvoorbeeld gebouwd op de restanten van een tempel van keizer Augustus. Deze Concattedrale dei Santi Cesareo e Pietro is tegenwoordig de gedeelde zetel van het bisdom Latina-Terracina-Sezze-Priverno, maar is al in de 5e en 6e eeuw als bisschopszetel gebouwd op de restanten van een Romeinse tempel. Daarmee is de basis van deze kerk al meer dan 16 eeuwen (!) oud.

Pauselijke conclaaf

Na de initiële bouw is de kerk vervolgens regelmatig aangepast aan de heersende mode en hebben talrijke generaties dit religieuze stadshart verder ontwikkeld tot de huidige culturele bijzonderheid. In 1088 heeft het gebouw gediend als decor voor het pauselijke conclaaf waarbij uiteindelijk Paus Urbanus II als nieuwe kerkleider werd gekozen. In dezelfde eeuw is de kerk vervolgens (ook) gewijd aan de San Cesareo, de beschermheilige van de stad. Weer later is het gebouw in de 18e eeuw opgewaardeerd naar de toen heersende barokstijl. Tegenwoordig is de kathedraal daarom een mooie combinatie van kunststijlen en verhaalt zij daarmee een belangrijk deel van de rijke geschiedenis van Terracina.

Tempel van Jupiter

Naast de kerk staat de beeldbepalende Romaanse campanile, de klokkentoren van de kathedraal en onlosmakelijk onderdeel van de Piazza Municipio. Dit plein is beslist één van de mooiste pleinen van de regio. De Piazza laat aan de rechterzijde daarbij nog heel goed de overblijfselen van de Romeinse stad zien. In de Romeinse tijd liep over het Municipio-plein de Via Appia en lagen hier een grote tempel en twee kleinere exemplaren rond het toenmalige stadshart. Vandaag zie je nog overal restanten uit die Romeinse periode en boven het oude centrum ligt de tempel van Jupiter Anxur al vele eeuwen dominant op de stadsrots. Deze tempel werd tijdens de eerste eeuw voor Christus gerealiseerd en is opgedragen aan de god Jupiter. In de Romeinse periode was deze Jupiter-tempel een zeer strategisch punt om de route van Rome naar zowel Capua als de haven bij Pozzuoli te controleren. Terracina had in die periode een unieke positie en was de onvermijdelijke barrière die handelaren op weg naar of komend uit Rome voorbij moesten trekken. Mede om die reden heeft de stad zich tot een belangrijke regionale factor kunnen ontwikkelen en zien we vandaag nog veel Romeinse historie in het straatbeeld van Terracina terug.

Hippe stranden
Naast een zeer rijke Romeinse historie heeft het oude centrum van Terracina diverse leuke straatjes en genoeg fijne restaurants. Aan de zuidoostkant van het oude centrum loopt de SS7 vervolgens richting Fondi en de pittoreske badplaats Sperlonga. Die laatste borgo moet je beslist ook bezoeken als je in Terracina bent. Langs de hele stad lopen daarbij mooie stranden en het zeewater is hier kraakhelder. In het westen, in de richting van het Natuurpark Circeo met de gelijknamige imposante berg ligt het vrije strand. Meer naar het oosten ligt evenwijdig aan de stad de Lungomare die maar liefst 4 kilometer lang is. Hier vind je een levendig strandleven met een ketting van hippe beachclubs, de ene nog leuker dan de andere. Hier is ook genoeg horeca, tref je rijen zonnebedden met parasols aan en kun je in de middag prima voor een flesje Nastro Azzuro terecht. Op zomeravonden zijn er regelmatig leuke strandfeesten in één van de vele clubs, avonden waarvoor je vaak gedurende de dag op het strand al wordt uitgenodigd. Bekende stranden rond Terracina zijn verder: het Spiaggia di Riva del Sisto, een breed zandstrand tegenover de Isole Pontine vlakbij de Monte Cicero en een paradijs voor snorkelaars. Richting Sperlonga ligt het Spiaggia di Canzatora, fijn zand en een langzaam aflopende zee. Dit is juist een ideale plek voor een dagje strand met kinderen.

Zuidelijke charme

Niet voor niets zijn er langs de Riviera di Ulisse rond Terracina veel ruïnes van voorname Romeinen teruggevonden. De bekendste vakantievilla ligt net ten zuiden van Terracina bij Sperlonga, maar ook elders was het gebied rond Terracina al vroeg ontdekt door de Romeinse elite. Buitenlandse toeristen hebben echter veel meer moeite met het ontdekken van dit deel van de Tyrreense kust. De mengelmoes van historie, kunstschatten, authentiek Italiaans leven met een beetje zuidelijke charme en een vibrant strandleven maakt Terracina echter het ontdekken meer dan waard. Met de auto is het een uur voorbij Rome, vliegen is eveneens gemakkelijk want de Superstrada loopt zo ongeveer direct vanuit de luchthaven van Fiumicino naar Terracina. Accommodatie is er genoeg en met een beetje geluk staat je vakantiehuis of hotel op de heuvels boven de zee. Het natuurpark van de Monte Circeo is daarbij ook schitterend en levert fraaie vergezichten plus een bijzondere flora en fauna op. Terracina mixt daarmee alle voor een vakantie waardevolle ingrediënten tot een aangename verblijfscocktail. Ga daarom beslist een keer kijken in deze Romeinse badplaats met zuidelijke charme. Na zo’n twintig eeuwen bivakkeren op de stadsrots weet immers ook Jupiter dat de ontdekking van Terracina voor jou de moeite waard is.

• Jos van den Bergh (1973) werkt al jaren in de Nederlandse mediawereld maar komt al minstens zo lang in elke uithoek van de Laars. Voor ons blijft hij dat nog even doen, rijdt hij kriskras door de Laars en deelt hij zijn tips over de talrijke zondagse ontdekkingen die het land rijk is.