Bezoek de culturele schatkamer van Milaan: Pinacoteca di Brera
Te midden van de
luid telefonerende,
winkelende, en spritz
drinkende milanesi
ligt de Pinacoteca di
Brera. Een imposant
museum vol barokke,
renaissance maar ook
moderne topstukken
die zowel de klassieke
als de hedendaagse
geest van Milaan
belichaamt.
Wat te zin in het Louvre van Noord-Italië
Milaan is waarschijnlijk de modernste
stad van Italië: het openbaar vervoer
rijdt op tijd, de straten zijn schoon en
het is propvol hippe cafés. Tutto funziona, oftewel,
alles werkt in Milaan. Vanaf de Duomo lopen
we richting het museum, we passeren Italiaanse
mannen in strakke pakken, hooggehakte vrouwen
en de prachtige botanische tuin Orto Botanico
di Brera die bij het museum hoort. Na vijftien
minuten wandelen staan we voor de neoklassieke
façade van Pinacoteca di Brera.
Het museum is gevestigd in een voormalig veertiende-eeuws jezuïetenklooster. Na de verdrijving
van de jezuïeten door de paus in 1773 werd het
omgebouwd tot Palazzo Brera en enkele jaren
later vestigde zich de Academie voor Schone
kunsten er. De academie die al snel een van de
meest avant
-gardistische academies van Italië
werd, en nog steeds is. Klinkende namen als
Umberto Boccioni, Francesco Hayez en Amedeo
Modigliani hadden er les, discussieerden over
kunst en werden er de grote kunstenaars die
we nu kennen. In het palazzo kwam ook een
kunstgalerie, de Pinacoteca di Brera – het woord
‘pinacoteca’ is afgeleid van het Griekse woord
‘pinax’ dat schilderij betekent en ‘theke’ wat kast
of bewaarplaats betekent. Zo konden de studenten
zich tussen de colleges door laten inspireren door
de meesters als Caravaggio en Rafaël.
Napoleon's cadeau: het 'Louvre van Italië'
Het huidige museum hebben we aan Napoleon te
danken. Je zou denken dat hij alles wat hij had
geplunderd mee wilde nemen naar Frankrijk,
maar dat was niet het geval. De Franse keizer gaf
zijn soldaten de opdracht om in Italiaanse kerken
en kloosters de belangrijkste schilderijen te
‘verzamelen’ en naar Milaan te brengen. Hij wilde
hiermee vieren dat Milaan was aangesteld als
de hoofdstad van het splinternieuwe koninkrijk
Italië (het huidige Noord
-Italië), een vazalstaat
van Frankrijk. Zo transformeerde de Pinacoteca
di Brera in 1809 tot een openbaar museum.
Een museum dat het ‘Louvre van Italië’ moest
worden. Napoleon is in vol ornaat aanwezig
op het binnenplein van het museum. Een bijna
vier meter hoog bronzen standbeeld gemaakt
door Francesco Righetti, naar een origineel marmeren beeld van Antonio Canova. Het
beeld ‘Napoleon als Mars de Vredesstichter’ is
een typisch gevalletje van ‘de keizer zonder
kleren’. Canova baseerde zijn beeld op keizer
Augustus, de eerste Romeinse keizer, om aan te
tonen dat Napoleons leiderschapskwaliteiten
van hetzelfde niveau waren. De naaktheid van
het beeld is bedoeld om hem een goddelijke
status te verlenen.
Napoleon, die niet langer was dan 1 meter 70
schaamde zich bij de onthulling ervan, het
standbeeld had namelijk een nogal flatterend
voorkomen. Het was te geïdealiseerd, te atletisch en vooral: hij leek te lang. Het idee was
om het marmeren beeld tentoon te stellen
in het Louvre (dat destijds Musee Napoleon
heette), maar daar kwam door Napoleons
onzekerheid niets van terecht: hij liet het immense stuk marmer verbergen.
Van religie tot avant-garde: Pinacoteca di Brera's meesterwerken
De plunderingen uit kerken en kloosters
verklaren waarom er zoveel religieuze kunst
hangt in de Pinacoteca di Brera. Mocht je
geen liefhebber zijn van religieuze kunst, kijk
dan door de vele wenende Maria’s en lijdende
Jezussen heen, want in het museum vind je
meer meesterwerken die je niet mag missen
tijdens je bezoek aan Milaan.
Denk aan het schilderij De Kus van Francesco
Hayez uit 1859. Een gepassioneerd werk dat
voor de nodige opschudding zorgde. De Kus
is het toppunt van Italiaanse romantiek, maar
mét een patriottistische ondertoon. Het schilderij symboliseert namelijk de liefde voor het
vaderland en de levenslust die heerste in de
Laars tijdens de risorgimento: de politieke en
sociale beweging uit de negentiende eeuw die
streed voor de eenwording van Italië.
Of neem het bekende werk van Rafaël: Het
huwelijk van de Maagd Maria (1504). Dit
meesterwerk is gebaseerd op een Bijbels
tafereel waarin de ouders van Jezus – Jozef
en Maria – in de tempel trouwen. Rafaël is een
meester in perspectief en dat zie je in dit schilderij, de architecturale achtergrond met een indrukwekkende reeks zuilen en bogen zuigen je
de voorstelling binnen. Ook Andrea Mantegna
maakt gebruik van een ongebruikelijk perspectief voor zijn schilderij De Bewening van
Christus (1480). We bekijken de reeds overleden Jezus van onder zijn voeten, die zijn
bloederige kruiswonden toont.
En de avant-gardisten dan? Hoor ik je denken.
De avant
-gardistische sfeer van de pinacoteca is
voelbaar in het werk van de futuristische Umberto Boccioni. De Romeinse kunstenaar verhuisde
naar Milaan omdat hij hield van de moderne en
technologische geest die de stad belichaamde. In
Milaan ontmoette hij de oprichters van de futuristische stroming en al snel werd hij een van de
voorlopers. In zijn dynamische schilderij Opstand
in de galerie (1910) ving hij op doek de beweging
van een groep mensen. Het schilderij staat symbool voor het moderne Milaan.
Koffie in stijl
Na het zien van deze topwerken is het tijd voor
koffie. Veel museumcafés in Italië zijn wat
gedateerd, maar niet hier. Het museumcafé
Fernanda is smaakvol en warm ingericht. Het
café is vernoemd naar Fernanda Wittgens,
de directeur van de Pinacoteca di Brera
tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ze was de
eerste vrouwelijke directeur van een Italiaans
staatsmuseum. Tijdens de oorlog ontfermde
ze zich zowel over joden (in 1944 werd ze
opgesloten door de Duitsers omdat ze joden
hielp ontsnappen naar Zwitserland) als over
de kunst. Ze verpakte alle kunstwerken
eigenhandig en zocht naar de beste schuilkelders voor de werken, waardoor de meeste
de oorlog hebben doorstaan. In 1950 heropende Fernanda de Pinacoteca di Brera met
een vernieuwde museumopstelling.
Het café is ideaal om even te ontsnappen aan
de bruisende stad. Je hebt er ook uitzicht op
het geïdealiseerde lichaam van Napoleon
en op de prachtige zuilengalerij van de
binnenplaats van het museum. Je kunt het
café ook zonder toegangskaartje te bezoeken,
maar dan mis je wel de geschilderde schoonheden die verborgen liggen in het centrum
van Milaan.
Praktisch
Het museum is van dinsdag tot
en met zondag geopend van
8:30 uur tot 19:15 uur (je kunt
uiterlijk tot 18:00 uur naar binnen). Een kaartje
kost 16 euro en daarmee kun je
voor drie maanden onbeperkt
het museum bezoeken. We raden je aan om online
een ticket te reserveren.
pinacotecabrera.org
Dit artikel komt uit: De Smaak van Italië editie 6 januari|februari 2024. Blader door het magazine of bestel dit nummer direct los.
Tekst: Florentine Mol
Reis mee met De Smaak naar Friuli Venezia Giulia.
8 dagenvanaf€ 455p.p.
8-daagse reis door Friuli Venezia Giulia
Dit toeristisch minder bekende gebied, Friuli Venezia Giulia, is een absolute aanrader. Een rondreis met verblijf op 3 bijzondere locaties.
Meer informatie
"*" geeft vereiste velden aan
Lees ook:
Van indrukwekkende bezienswaardigheden tot speciale winkels en culinaire hotspots; dit zijn de leukste tips voor Brescia.
Midden in de Dolomieten vind je Val Gardena, een bijzonder stukje Italië met bijna 200 kilometer piste. Een paradijs voor wintersporters én foodies.
Het boeken van je museumticket was nog nooit zo makkelijk! Het Italiaanse Ministerie van Cultuur lanceert een nieuwe Italiaanse museum-app.
- Author: Redactie
- Posted: januari 31, 2024