Keramiek kwartier: dit zijn de leukste ateliers in Grottaglie

Het plaatsje Grottaglie in Puglia groeide in de achttiende eeuw uit tot keramiekhoofdstad van Italië. Wij nemen je mee naar Quartiere delle Ceramiche, de wijk met de leukste ateliers.

‘Quiddu no’ sape cocere’, oftewel; je bakt er niks van. Te hard, te zacht, gebarsten of een hoopje ingezakte klei… Als een Pugliese pottenbakker dat vroeger naar zijn hoofd geslingerd kreeg, was het hommeles. Terwijl het behoorlijk moeilijk geweest moet zijn een bord of pot op de juiste manier uit de oven te toveren. 

In houtgestookte ovens is het lastig de temperatuur te bepalen en die moest dan ook nog eens boven de 1000 graden uitkomen. Toch ging dat regelmatig ook erg goed, met name in het dorpje Grottaglie, dat op een heuveltje nabij Taranto ligt.   

Klei, klei en nog eens klei  Grottaglie groeide in de achttiende eeuw uit tot keramiekhoofdstad van het land. Destijds waren hier tientallen ateliers te vinden waarin het overgrote deel van de lokale bevolking werkte. Het dorpje wist het gewilde keurmerk DOC (Denominazione di Origine Controllato) op hun aardewerk te verwerven. Dat voorrecht is verder aan geen andere plek in Puglia verleend. Overigens was klei ook al voor de achttiende eeuw een bijzonder populair product in Puglia, de grond barstte ervan. De Grieken haalden drieduizend jaar geleden ook al hun klei hier vandaan.

Meest karakteristieke atelier
Nog altijd is er een Quartiere delle Ceramiche in Grottaglie. Veel ateliers zijn te vinden in uitgehouwen grotten (vandaar de naam Grottaglie) van een ravijn in de Via Crispi. Casa Vestita is een van de meest karakteristieke ateliers van het dorp. Het oude, indrukwekkende pand is deels woonhuis, deels museum dat op afspraak bezocht kan worden. Er schuiven regelmatig familieleden aan achter de ateliertafel om ter plekke nieuwe keramieken kunstwerkjes te vervaardigen. Via Francesco Crispi 63A, Grottaglie 
 
Spettertechniek
Binnen al die soorten keramiek zijn een paar klassiekers te onderscheiden die je hier overal  tegenkomt. Zo zie je borden en vaten met bloemenpatronen, hanen en het inmiddels behoorlijke beroemde (in heel veel B&B’s zul je ervan ontbijten) servies met smarmorato of schizzato oftewel; verfspetters, vaak in de zeekleuren groen en blauw. Deze spettertechniek was in Puglia (en Calabrië) een goedkope manier om voorwerpen te versieren.  

Meer keramieken klassiekers

Il Pumo 
Welk straatje je hier ook inwandelt; alle huizen hebben Pumi op de balkons hangen, die in alle kleuren, soorten en maten te verkrijgen zijn. De naam Pumi is afgeleid van het Latijnse Pomum, wat vrucht betekent. De Pumi’s hebben de vorm van een rozenknop die op het punt staat te gaan bloeien – een symbool dat geluk moet brengen.  

Capasone  
De Capasone, ook wel Zirre genoemd, is een aarden pot, vaak geel- of bruinkleurig. De term is afgeleid van het dialectisch woord capase en betekent zoiets als ‘de grootste’. Sommige Zirre zijn namelijk wel 200 cm hoog, vaak met een capaciteit van ongeveer 250 liter! In het verleden werden ze vaak gebruikt om wijn in op te slaan. De eigenaren van de wijngaarden kochten op het moment van de oogst enkele tientallen exemplaren om de wijn te bewaren die gedurende het jaar geproduceerd kon worden. Tegenwoordig worden ze vaak als tuindecoratie gebruikt.

Lees ook:

Wil je dagelijks op de hoogte blijven van de laatste nieuwtjes en leukste vakantietips uit Italië? Volg De Smaak van Italië op Facebook!

Fotografie: Sofie Delauw