Bijgeloof op zijn Italiaans

Superstizione, bijgeloof! Niet onder ladders doorlopen, vrijdag de dertiende en zwarte katten. Allemaal van die bijgelovige dingen die al honderden jaren deel uitmaken van onze opvoeding. Soms moet je echt lang graven om de oorsprong ervan te achterhalen en dan nog is het een verhaal van een verhaal. Toch is het ene bijgeloof het andere niet en is het goed om te weten hoe het zit. Je zult maar in Italië zijn en de tafel dekken voor dertien mensen omdat er in totaal ook daadwerkelijk dertien mensen komen eten. Lijkt logisch maar niets is minder waar. Tijd om een paar leuke en nuttige superstizioni met elkaar te delen!

Goed, laten we beginnen met het dekken van die tafel. Nooit dekken voor dertien personen, dat herinnert namelijk aan het Laatste Avondmaal. Niemand wil zijn laatste avondmaal eten. Dus gewoon voor veertien personen dekken, ook al komen er dertien eten. Let er verder op dat u het bestek niet kruist, want dat refereert dan weer naar de kruisiging van Jezus Christus. Over het christendom gesproken, op eerste kerstdag kunt u beter geen appel eten. Sterker nog, in geen enkel ristorante in Italië krijgt u iets geserveerd waarin appel is verwerkt. De appel is immers de verboden vrucht volgens de Bijbel.

Het is ook goed om te weten wat u moet doen als u wijn morst op de tafel. Naast het feit dat het sowieso zonde is om dergelijke godendranken te verspillen, zijn er een paar handelingen die van u verwacht worden. Zo doopt u een vinger in de gemorste wijn en smeert u dat achter uw oorlel. Geloof me, dat is echt waar. Het schijnt geluk te brengen en dat kan ik wel begrijpen als u wijn morst. Zout of olie morsen op tafel brengt overigens ongeluk. Pak dan snel wat zout en gooi het over uw linkerschouder (onthouden hè, links) of gooi bij de olievlek er snel wat zout overheen. Let wel op met het zout gooien over uw schouder; er zijn nog andere gasten om u heen. In tegenstelling tot wat u misschien denkt naar aanleiding van dat tafeldekken-verhaal, is het getal dertien in Italië geen ongeluksgetal. Nee, het getal dertien brengt zelfs geluk, zeker in de Totocalcio (voetbaltoto). Van het getal zeventien daarentegen blijven de Italianen ver weg; dat brengt ongeluk. Het is niet helemaal duidelijk waarom dit zo is. Een van de verklaringen wijst dat het te maken kan hebben met de schrijfwijze in Romeinse cijfers. Het getal 17 wordt met deze cijfers als XVII geschreven. In de middeleeuwen, toen Italië meer een lappendeken was van verschillende regio’s en er veel analfabetisme was, verwarden de locals XVII en VIXI. Dat laatste betekent in het Latijn ‘ik heb geleefd’ en werd veel op graven van overledenen geschreven. De associatie met de dood werd alom omarmd en dient, logischerwijs, vermeden te worden. Ook de commercie gaat hier vrolijk in mee. Zo heeft Renault haar Renault 17 in Italië omgedoopt tot R117 en hebben de vliegtuigen van Alitalia geen van alle een stoelnummer 17. Het bijgeloof in dit ongeluksgetal gaat zover dat in diverse straten het huisnummer 17 simpelweg wordt overgeslagen. Nummer 16 wordt dan vrolijk opgevolgd door 16a en vervolgens komt nummer 18. Che fortuna!

Helemaal spannend is het op vrijdag de 17de (te vergelijken met onze vrijdag de 13de). Menig schietgebedje wordt dan gepreveld waarbij flink over een amulet wordt gewreven. Sowieso is de vrijdag, net als de dinsdag overigens, geen populaire dag voor Italianen om te trouwen. Geen idee waar dit precies vandaan komt, maar het spreekwoord luidt: Né di Venere, né di Marte, non si sposa, non si parte, né si dà principio all’ arte. Op de dag van Venere (Venus), venerdì (vrijdag) dus, werden namelijk boze geesten gecreëerd en martedì (dinsdag) verwijst op zijn beurt naar Marte (Mars) en dat is de god van de oorlog. Dus belangrijke dingen zou je dan beter achterwege kunnen laten.

Ten slotte nog een paar handige weetjes voor op vakantie. Als u een knoop vindt, krijgt u er een nieuwe vriend bij. Nooit twee keer groeten bij het weggaan, gewoon één ferme ‘Ciao!’en één zoen op de wang. Bij twee keer zou u die persoon weleens nooit meer kunnen zien. Tenzij u dat wilt natuurlijk. En last but not least: ga lekker in de regen lopen, dat brengt namelijk geluk. Zonder paraplu welteverstaan…

Ciao,
Mark