Zondagse ontdekkingen in Arquà Petrarca in de Veneto

Feestelijk zijn ze altijd, de zondagen in Italië. Het wekelijkse moment dat het hele land er stijlvol aangekleed met familie en vrienden op uittrekt naar de mooiste picknicks of de beste stranden. Jos van den Bergh deelt zijn tips over die zondagen. Dit keer over Arquà Petrarca, il borgo del poeta.

Italiaanse renaissancedichters hadden zo hun liefdes voor het leven. Ietwat mysterieuze vrouwen die ze tijdens hun poëtische carrière van het prille begin tot aan het onvermijdelijke einde met hun dichtkunsten zijn blijven bezingen. Liefdes die voor hen even romantisch als onbereikbaar zijn gebleven, want wat dat betreft zat er ook altijd een tragische kant aan deze semi-muzikale Renaissancepoëzie.

Meer dan 350 sonnetten

Voor Dante, met zijn Divina Commedia feitelijk de grondlegger van de Italiaanse taal zoals wij deze nu kennen, was Beatrice de verpersoonlijking van l’amore en voor zijn gedeeltelijke tijdgenoot Petrarca was het Laura. Meer dan 350 sonnetten schreef deze grootse Renaissancedichter voor haar, verdeeld in 263 ‘Rime in vita Laura’ en 103 ‘Rime in Morte Laura’, allen keurig gevoegd in zijn Canzoniere.

Hoewel Petrarca literair Europa nog eeuwen later inspireerde met zijn sonnetten, mocht zijn levenswerk voor de liefde allemaal niet meer baten. De uit het Franse Avignon afkomstige Laura bleef, zo zegt de overlevering, getrouwd met de Hertog van Sade en overleed al vroeg aldaar aan het hof. Toen in 1532, ruim tweehonderd jaar na haar dood, de tombe van Laura werd geopend, vond men daarin een vrouwenmedaillon met een aan Petrarca toegeschreven sonnet. Een meer intense liefde lijkt nauwelijks te kunnen bestaan.

Onbekend stukje Veneto

De onbeantwoorde dichter zelf was toen ook al meer dan 130 jaar niet meer onder ons. Hij blies in 1374 zijn laatste adem uit in één van de mooiste borghi van de Veneto en gaf aan deze idyllische bestemming ook zijn naam: Arquà Petrarca, il borgo del poeta. Vandaag brengt de historie mij daarom hier, want ondanks het aandoenlijke verhaal en de bewogen afloop van Petrarca’s grote liefde, is het plaatsje Arquà Petrarca voor veel Nederlanders nog altijd een onbekende bestemming. Tijd dus voor een grondige verkenning van dit stukje Veneto.

Ten zuiden van Padova

Deze Borgo del Poeta ligt een kilometer of twintig ten zuiden van het veel bekendere Padova, verscholen tussen de beboste hellingen van de Colli Euganei. Deze heuvels die in feite oude vulkaankraters zijn, geven het hart van de Po-vlakte hier een eigen gezicht. Net ten zuiden van Padova is er even geen vlakte, maar werpt zich een heuvelachtig natuurgebied met een aantal fraaie dorpen op. De ‘bergjes’ van de Euganei liggen als minikraters in het vlakke land van de Po en zijn daarom van royale afstand goed zichtbaar. Arquà ligt aan de zuidoostkant van deze Euganische heuvels, niet al te ver van de afrit Monselice op de Autostrada Padova-Bologna. Het dorp is goed bewaard gebleven en oogt daarom nog altijd heerlijk authentiek Italiaans. Pluspunten zijn verder de groene oases om de bebouwing heen, want Arquà wordt ook nog eens omgeven door bijzonder natuurschoon.

Klaprozenzee

Ooit had ik het genoegen om de omgeving van Arquà Petrarca te verkennen met één van haar inwoners. Zo iemand die trots is op zijn dorp en er alles over weet. De man had jarenlang als bioloog in de bossen van de Colli Euganei gewerkt en wist al slenterend over de slingerende bergpaadjes tussen de Euganische dorpjes van alles te vertellen over de bijzondere natuur van dit markante stukje heuvellandschap. Zo kent het gebied vanwege de vulkanische origine diverse planten die elders in de Po-vlakte niet voorkomen, wist hij precies te vertellen welk groen uit de heuvels je wel en welk je beslist niet kunt eten. Daarbij leeft er in dit regionale park ook allerlei wild tussen de heuvels. Het is dan extra leuk als zo’n local je al die onbekende details van het gebied meegeeft.

Wijnranken

Daarna ben ik nog diverse keren in het gebied rond Arquà Petrarca geweest en de natuur van het gebied is mij blijven verrassen. Zeker in de mooie maanden van het jaar ruik je hier overal de geur van bossen en bloemen. In de loop van de zomer zie je vervolgens ook de wijnranken groeien, wijn die je gelukkig overal in de buurt ‘aan de bron’ kunt proeven. En al in het vroege voorjaar doemen de mooiste kleuren op. Zo veranderen begin mei de velden aan de voet van de Euganische heuvels op meerdere plaatsen in vuurrode weides van bloeiende klaprozen. Wellicht dat Riccardo Cocciante, één van de grootste musici van Italië, hier wel zijn nummer il mare dei papaveri geschreven heeft. De klaprozenzee in de meimaand biedt er in elk geval wel de inspiratie voor.

Stukje dichter zoek

Arquà oogt in alles uitnodigend en het is daarom beslist niet vreemd dat de dichter Petrarca juist dit dorp uitkoos om zijn laatste jaren door te brengen. Zijn huis staat in het dorpscentrum en kan nog altijd worden bezocht. Dat geldt eveneens voor zijn majestueuze tombe die pal voor de plaatselijke parochiekerk staat opgesteld. Niet te missen.

Overigens speelt er een hoop gedoe rond Petrarca’s tombe, sinds er in 2004 stoffelijke resten van een vrouw in de stenen kist zijn aangetroffen. Er openbaart zich sinds deze lugubere ontdekking een groot mysterie over waar de rest van Petrarca zelf is gebleven. Men mist namelijk wat botdelen van de dichter en die blijken te zijn ingewisseld voor de vrouwelijke resten. Het rookgordijn dat hiermee rond de woordkunstenaar is opgetrokken, maakt de beleving in Arquà er echter niet minder om. De oude borgo is prachtig met een aantal leuke winkeltjes en in de nabijheid van het stadje zijn diverse fijne restaurants.

Este

Ook de omgeving kent tal van bezienswaardigheden. Het naburige Este met zijn kasteel is bijvoorbeeld ook een alleraardigst stadje. Het nog volledig ommuurde Montagnana blijkt daarnaast ook niet echt ver rijden en ook ligt de borgo van de dichter direct aan de Cammino di Sant’ Antonio, de spirituele wandelroute van Padova naar Assisi. Eén van de stoppunten is de bar naast de kerk waarvoor de dichter begraven ligt. De uitbater ervan houdt erg van Belgisch bier en rijdt daarom een paar keer per jaar met eigen vervoer naar de Abdij van Maredsous in de Ardennen. Alles om zijn gasten in de zomerperiode een goed bier te kunnen schenken. Hij zal dat vast nog steeds doen.

Bij voorkeur in het voorjaar

De Borgo del Poeta biedt zo meerdere redenen om haar eens echt te leren kennen. Het is een ontdekking die gezien moet worden. Naast de historische anekdotes die zich hier afgespeeld hebben, leveren de oogstrelende huisjes tegen de heuvel een mooi tafereeltje op. Daarbij kun je in de directe nabijheid van het dorp er ook nog eens heerlijk op uit trekken. De vulkanen zijn weliswaar al vele eeuwen uitgedoofd, maar het stadje zelf geeft nog altijd genoeg liefdevolle energie om haar reizigers een aantal dagen te amuseren. Laura kon hier uiteindelijk, hoewel vast pijnlijk voor de bekendste inwoner van het dorp, nooit naartoe komen, maar als je van een mooie mix van cultuur, natuur, wijnen en lekker eten houdt, dan is Arquà Petrarca beslist een bezoek van een paar dagen waard. Doe dat bij voorkeur in het voorjaar als de winter straks voorbij is. Zodra de eerste lentestralen weer boven de vulkaankraters uitkomen bloeien er overal bloemen in het Parco Regionale dei Colli Euganei. Dat geeft deze zondagse ontdekking van dichterlijke charme dan nog net een beetje extra kleur.

Bekijk ook:

• Jos van den Bergh (1973) werkt al jaren in de Nederlandse mediawereld maar komt al minstens zo lang in elke uithoek van de Laars. Voor ons blijft hij dat nog even doen, rijdt hij kriskras door de Laars en deelt hij zijn tips over de talrijke zondagse ontdekkingen die het land rijk is.

Fotografie: collieuganei.it