Terug naar overzicht
osteria, trattoria, ristorante

Ristorante, trattoria en osteria: wat is het verschil precies?

Een hapje eten doen we graag in Italië. Genoeg leuke zaakjes te vinden. Maar wat is het verschil precies tussen een risorante, trattoria en een osteria? 

Italië staat natuurlijk bekend om het lekkere eten (buiten de deur). Van noord tot zuid vind je een schat aan leuke horecazaken, elk met hun eigen charme en specialiteit. Wanneer je door een Italiaanse stad loopt, kom je verschillende termen tegen voor restaurants: ristorante, trattoria en osteria. Waar wij in Nederland vrijwel alles een restaurant noemen, ligt dat in Italië net iets anders. En het kan soms helpen om te weten wat deze termen betekenen en wat je te wachten staat van een avondje uit. 

Deze benamingen vertellen ons iets over de geschiedenis, de sociale klasse en de rol van deze specifieke horecazaken binnen de Italiaanse cultuur. 

Het verschil tussen een ristorante, trattoria, osteria (en de pizzeria)

Ristorante
Een ristorante is de meest formele van deze eetgelegenheden. In deze zaken is er formele bediening, een vaste menukaart met daarnaast specialiteiten van de dag. 

Ristorantes zijn vaak te vinden in steden en toeristische gebieden. Wat je misschien niet wist, is dat de term ‘ristorante’ oorspronkelijk komt van het woord ‘ristorare’, wat ‘versterken’ of ‘verkwikken’ betekent. Het idee was dus dat een maaltijd in een ristorante je volledig zou opladen, niet alleen qua voeding, maar ook qua beleving.

Trattoria
Een trattoria is wat informeler, vaak (oorspronkelijk) een familiezaak met la mamma of nonna in de keuken waar al jaren dezelfde familierecepten worden gekookt. Meestal is de trattoria ook wat vriendelijker geprijsd.

Een trattoria zit een beetje tussen een ristorante en osteria in en is een wat gezinsvriendelijker alternatief voor een ristorante. Hier voel je je meteen thuis dankzij de ontspannen sfeer en de vaak eenvoudigere inrichting. Het menu in een trattoria is doorgaans kleiner en rustiger van aard, met gerechten die gebaseerd zijn op lokale, seizoensgebonden ingrediënten. 

Wist je dat de naam ’trattoria’ afgeleid is van het Franse woord ’traiteur’, wat ‘cateraar’ betekent? Trattoria’s waren oorspronkelijk bedoeld om reizigers een snelle, eenvoudige maaltijd te bieden. 

In Toscane zijn trattoria’s beroemd om hun bistecca alla fiorentina.

Osteria
Een osteria is de meest budgetvriendelijke optie.

Oorspronkelijk waren osteria’s eenvoudige drinkgelegenheden (heel lang geleden was het zelfs zo dat je hier alleen wijn kon drinken en zelfs zelf je eten mee moest nemen). Daarna was het vooral een plek waar reizigers een glas wijn konden drinken en een bord met eten konden delen. Uiteindelijk is de osteria geëvolueerd naar een eetgelegenheid waar de nadruk ligt op eenvoudige, rustieke gerechten en lokaal geproduceerde wijn. De sfeer is informeel en vaak levendig.

Vroeger werd in osteria’s weinig aandacht besteed aan een uitgebreide menukaart, maar dat veranderde in de 20e eeuw toen deze gelegenheden meer op eten begonnen te focussen. Het menu blijft echter simpel en de gerechten wisselen regelmatig, afhankelijk van wat er die dag beschikbaar was op de markt.

Leuk weetje: Veel osteria’s hebben nog steeds grote vaten wijn in de kelder liggen, die ze zelf produceren of lokaal inkopen. De wijn is vaak ongefilterd en puur, waardoor hij perfect past bij de eenvoudige gerechten die worden geserveerd.

Heb jij altijd al eens bij de beste Italiaan van Nederland willen eten? In Amsterdam eet je bij de beste Italiaan. Bij dit Italiaanse restaurant eet je alles behalve pizza.

Pizzeria
De pizzeria is misschien wel het meest iconische type eetgelegenheid dat Italië te bieden heeft. Hoewel de pizzeria wereldwijd populair is geworden, blijft de authentieke ervaring van een Italiaanse pizzeria iets speciaals. Hier draait alles om de kunst van de pizza, en in Italië betekent dat een dunne, knapperige korst, een houtgestookte oven, en verse, eenvoudige ingrediënten zoals tomaat, mozzarella, basilicum en olijfolie.

Bij een pizzeria kun je vaak ook andere gerechten bestellen, zoals een salade of een pasta.

Wist je dat de eerste pizzeria in de wereld, Antica Pizzeria Port’Alba, werd geopend in 1830 in Napels? Hier werd de pizza gebakken in vulkanische ovens, gevoed door lavasteen uit de Vesuvius. Napels wordt nog steeds beschouwd als de bakermat van de pizza, met de klassieke Pizza Margherita als koning onder de pizza’s. Deze werd in 1889 gemaakt ter ere van koningin Margherita van Savoye, en de kleuren van de pizza (rood, wit en groen) vertegenwoordigen de Italiaanse vlag.

Pizza eten in Napels? Dit zijn de vijf beste pizzeria’s van de stad.

Liever alleen iets drinken?

Enoteca

Een enoteca is dé plek voor wijnliefhebbers. Het woord komt van het Griekse “oinos” (wijn) en “teca” (verzameling of opslag), wat verwijst naar een plek waar wijn wordt opgeslagen en verkocht. Oorspronkelijk waren enoteca’s kleine wijnwinkels waar je lokale wijnen kon proeven en kopen, vaak direct van de producent. Tegenwoordig zijn veel enoteca’s uitgegroeid tot gezellige wijnbars, waar je naast wijn ook kleine hapjes kunt bestellen, zoals bruschetta, kaas en charcuterie.

In Italië zijn enoteca’s vaak gespecialiseerd in regionale wijnen, dus het is de perfecte plek om de wijnen van de streek te ontdekken. 

Sommige enoteca’s bevinden zich in prachtige, historische kelders waar de wijnen bij perfecte temperaturen worden bewaard. Een van de beroemdste is de Enoteca Italiana in Siena, die al sinds 1933 bestaat en waar je meer dan 1500 verschillende wijnen kunt proeven.

Birreria
Een birreria is een bierbar waar je kunt genieten van lokale en internationale bieren. Oorspronkelijk werden birreria’s opgericht door buitenlandse brouwers, zoals Oostenrijkers en Duitsers, die hun biertradities meenamen naar Noord-Italië. Tegenwoordig zijn birreria’s echter vaak gespecialiseerd in craft beer, en de Italiaanse bierproductie is enorm gegroeid.

Wist je dat Italië nu meer dan 800 microbrouwerijen heeft? De populariteit van ambachtelijk bier (bira artigianale) heeft geleid tot een ware bierrevolutie in Italië. Veel birreria’s bieden een grote selectie van lokaal gebrouwen bieren aan, van pils tot IPA’s en stouts. In de regio Lombardije vind je bijvoorbeeld Birrificio Italiano, een van de eerste Italiaanse microbrouwerijen die internationale bekendheid verwierf.

Hier drink je de lekkerste speciaalbiertjes in Rome.

Waar ga je eten? Bij de osteria, trattoria of toch bij een ristorante?

De keuze tussen een ristorante, trattoria of osteria hangt natuurlijk af van het soort ervaring dat je zoekt. Wil je een uitgebreide, culinaire avond in een verfijnde setting? Ga dan naar een ristorante. Wil je liever de traditionele Italiaanse keuken proeven in een ontspannen sfeer, dan is een trattoria de perfecte keuze. En als je nieuwsgierig bent naar lokale wijnen en de eenvoud van de Italiaanse keuken, dan mag een bezoek aan een osteria zeker niet ontbreken.

"*" geeft vereiste velden aan

Elke week tips uit Italië?

Vul je e-mail adres in en ontvang inspiratie, reistips en leuke aanbiedingen uit naam van De Smaak van Italië.

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Lees ook:

Tussen de bergen van Zuid-Tirol tot de ruige heuvels van Calabrië: deze zomer openden er bijzondere sterrenrestaurants waar je zeker een tafeltje wil reserveren.

Net geopend of een gouwe ouwe; favoriete Italiaanse restaurants in heel Nederland. Hier staan alle tips.

De Nederlandse Meike Krüger reisde de hele wereld over, op zoek naar de lekkerste recepten.