Terug naar overzicht

Authentiek Salento, favorieten in het zuiden van Puglia

Smaakredacteur Marcella Cazzato nam ons mee naar Salento in het uiterste puntje van de hak van de Laars. Ze komt hier al 25 jaar iedere zomer om haar familie te bezoeken. Voor De Smaak selecteerde ze haar favoriete plekken in deze streek.

Helderblauwe zee, ontbijten met pasticciotti, lunchen met orecchiette en ’s avonds de pizzica dansen, iedere zomervakantie ziet er voor mij zo uit. ’s Zomers reis ik af naar mijn familie in het meest zuidelijke puntje van Puglia. Hier in Salento vind je magisch mooie rotsstranden, authentieke restaurants waar je niet hoeft te reserveren en locals die de toeristen niet zat zijn, maar ze juist met open armen ontvangen. En het zijn juist die mensen die deze streek zo bijzonder maken. Dat hoef je niet van mij aan te nemen, ik ben immers licht bevooroordeeld door mijn eigen roots. De mensen die ik sprak tijdens deze reis bewijzen het: laat je meevoeren langs mijn favoriete plekken en leer de streek kennen door de verhalen van de lokale bevolking.

Galatina: charmant plaatsje onder Lecce

Vanuit Brindisi stap ik met onze fotograaf Sofie in de auto richting het zuiden. De eerste stop maken we in Galatina. Dit mooie plaatsje onder Lecce werd in de 12e eeuw gesticht onder de naam Sancti Petri in Galatina, vernoemd naar Sint Petrus die hier stopte op zijn weg van Antiochië naar Rome. Ook de heilige Sint Paulus zou hier tijdens dezelfde route zijn gestopt. Hij kreeg onderdak aangeboden door een adellijke familie en in ruil daarvoor gaf hij een zegen die het dorp door heel het land bekend maakte: een magische bron om degenen te genezen die gebeten – en bezeten – waren door de tarantula, een lokale giftige spin. Tarantisme was een volksgeloof waardoor een religieus boerenritueel ontstond dat pelgrimstochten naar Galatina op gang bracht om het water uit de bron te drinken en een speciale spinnendans te doen. Het is nog steeds een belangrijk onderdeel van de cultuur van Salento en grondlegger van de traditionele pizzica-dans. Benieuwd naar deze volksdans? Ieder jaar in augustus vindt het muziekfestival La Notte della Taranta plaats waar meer dan honderdduizend mensen samenkomen om de pizzica te dansen.

Pasticciotto: gebak uit Salento

Galatina is vooral een fijne stad om ’s ochtends te bezoeken. In de idyllische straatjes met barokke architectuur vind je hier namelijk veel goede bakkerijen. Ook een van de meest populaire zoetigheden uit Salento komt hier vandaan: de pasticciotto Leccese. Dit populaire gebakje heeft een krokante buitenkant en is gevuld met banketbakkersroom. Vanwege de naam gaat menig toerist in Lecce op zoek naar de beste pasticciotto, maar de lekkerste vind je bij Pasticceria Ascalone. Bij binnenkomst in deze klassieke bakkerij in Galatina treffen we Davide Ascalone, de tiende generatie van het familiebedrijf. Hij vertelt mij hoe uniek het is dat dit bedrijf nog steeds door de familie Ascalone wordt gerund. In Italië is er namelijk een bekende uitspraak: La prima generazione crea, la seconda mantiene e la terza distrugge. Ofwel ‘de eerste generatie creëert, de tweede onderhoudt en de derde maakt kapot’. Tien generaties later staat dit bedrijf er nog steeds en is de pasticceria de trots van het dorp.

Het verhaal van de bakkerij begint bij Andrea Ascalone, die restjes deeg en banketbakkersroom over had. In die tijd kon hij het zich niet veroorloven om voedsel te verspillen. Andrea vulde het deeg met de room en bakte het op een zeer hoge temperatuur, wat zorgde voor een krokante, brokkelige buitenkant en een verbrand laagje bovenop. Niet erg mooi, maar wel zo lekker dat het de aandacht trok van het hele dorp. Andrea vond het gebakje er zo lelijk uitzien dat hij het pasticcio (rotzooi) noemde, waar de naam pasticciotto vandaan komt. Davide vertelt ons met veel passie over de geschiedenis van het bedrijf terwijl het in de pasticceria steeds drukker wordt. Niet met toeristen, maar gewoon met de lokale inwoners van Galatina. Zij komen hier ook al tien generaties lang hun pasticciotti halen. Voor mij het ultieme bewijs dat Ascalone écht de lekkerste maakt.

Masseria Le Stanzie

Ik heb het geluk gehad dat mijn nonna altijd geweldige traditionele gerechten voor mij en de familie kookte, maar wie dat niet heeft en wel die ervaring wil opdoen is bij Masseria Le Stanzie in Supersano aan het juiste adres. Hier proef je het beste van de Salentijnse keuken, gemaakt door vrouwen die de familierecepten van hun moeders en grootmoeders gebruiken. Federica, de dochter van de eigenaar vertelt ons dat Le Stanzie een van de oudste masseria’s van Salento is. Het gebouw dateert van begin 15e eeuw en was vroeger een tussenstop voor karavanen die lampolie vervoerden. Tijdens hun tocht naar de haven kwamen zij hier om te eten en uit te rusten. ‘Eigenlijk was Masseria Le Stanzie dus een soort wegrestaurant,’ vertelt Federica lachend, ‘de Autogrill van de Romeinse tijd’. In 1980 kocht haar vader de grond om er een landbouwbedrijf van te maken en twintig jaar later is de masseria weer een restaurant.

De landbouw is volgens Federica nog steeds het belang rijkste onderdeel. Zeventig tot tachtig procent van de ingrediënten die het restaurant gebruikt wordt bij de masseria geproduceerd. We zien de pasta met de hand gemaakt wor den, de broden in de traditionele houtovens gaan en wanneer we de fave e cicoria en de polpette proeven zijn we helemaal verkocht. Hier kom je niet alleen voor heel erg goed eten, het is een complete ervaring. En naar mijn idee de beste manier om de cultuur en de traditionele levensstijl van Salento écht te begrijpen.

Traditionele ambachten

Van de ene vertrouwde plek rijden we door naar de andere. We zijn onderweg naar een klein dorpje dicht bij het ouderlijk huis van mijn vader. Hier ontmoeten we een van de vrouwen die voor mijn merk Tre Gioie dalla Puglia tassen en manden vlecht. Deze kunst stamt oorspronkelijk uit 1800, toen de vrouwen van Salento, onder wie mijn Nonna Anna, manden vlochten om olijven en kaas te bewaren. In die tijd werden deze creaties gebruikt als ruilmiddel en daarmee maakten de vrouwen een belangrijk deel uit van de lokale economie. Rond 1900 werden de manden vervangen door plastic variaties wat ervoor zorgde dat de kunst bijna helemaal verdween. Het was commercieel gezien niet meer interessant om te vlechten, waardoor de kunst ook niet meer van moeder op dochter werd doorgegeven. Nu zijn er nog maar een paar vrouwen die op deze traditionele manier kunnen vlechten. Samen met hen creëren we collecties van tassen en manden om de productie weer in gang te zetten en ervoor te zorgen dat de kunst niet compleet verdwijnt.

Cocktails

Ook de bekende actrice Helen Mirren is verliefd geworden op de streek. Ze heeft in Salento een prachtige masseria gekocht, is ambassadeur geworden van Save the Olives – een organisatie die zich inzet voor de wederopbouw van de olijfbomen na de Xylella-ziekte – én ze heeft haar eigen cocktailbar in Tricase. Farmacia Balboa is de hotspot voor de locals en voor mij de perfecte plek voor een aperitivo na een dag aan de kust. De bar bevindt zich op het gezelligste plein van het dorp. Wanneer de zon langzaam ondergaat verzamelt de lokale bevolking zich hier Overleg op het dorpsplein van Tricase voor, in het geval van de oudere mannen in het dorp, de dagelijkse roddelsessies, en voor de jonge mensen een cocktail met pittole en taralli (traditionele zoute snacks).

De naam verraadt het misschien al, maar deze cocktailbar was vroeger een apotheek. Barman Diego, die ons toepasselijk verwelkomt in een witte doktersjas, vertelt dat de naam Balboa is afgeleid van de ontdekkingsreiziger Vasco Núñez de Balboa die de bron van jeugd ging zoeken in Panama. De eigenaren van de bar nemen deze legende met een flinke dosis humor en stellen dat de bron van eeuwige jeugd nu hier in de Farmacia wordt gemaakt en geserveerd wordt in hun heerlijke cocktails. Naast Italiaanse sterke dranken gebruiken ze alleen maar biologische ingrediënten. In deze apotheek vind je geen kunstmatige siropen, alleen maar kruiden en vruchten van lokale boeren.

Al fresco dineren

De perfecte plek om te dineren na een aperitivo bij Balboa is Locanda del Levante in Tricase. Dit compleet roze gebouw was in de 17e eeuw een van de stallen van het klooster, vertelt Vito, de neef van de eigenaar, ons. In 2013 werd het verbouwd tot een traditioneel restaurant met een typische lokale keuken. Drie jaar later werd het menu volledig vernieuwd en nu focust het restaurant op seizoensgebonden mediterrane gerechten. Ieder jaar maken ze hier vier verschillende menu’s gebaseerd op wat het land dat seizoen te bieden heeft. De sfeer van het restaurant verandert met de verschillende menu’s mee. In de winter eet je binnen in een gezellige warme setting met kaarslicht en in de zomer verplaatst het restaurant zich naar buiten voor een sfeervol diner al fresco. De esthetiek van het zuiden zit in de simpele dingen: landelijke kleuren, ruwe materialen en traditionele elementen.

Stranden: van zand tot rotsen en magische baaitjes

Witte zandstranden, verborgen baaitjes, idyllische rotsstranden en levendige havens, in Salento heb je het voor het kiezen. Het land ligt zowel aan de Ionische als de Adriatische zee en deze twee kusten bieden totaal verschillende stranden. Liefhebbers van zandstranden kunnen het best aan de westkust vertoeven en voor de rotsstranden moet je aan de oostkust zijn. Hoewel het misschien iets minder comfortabel is, vind je aan deze kant wel de meest bijzondere plekken. Cala dell’Acquaviva is hier het ultieme voorbeeld van. Deze baai, iets ten noorden van Tricase, heeft steile kliffen en ondergrondse koudwaterbronnen. Voeg daar een warme avondzon en een glinsterende zee aan toe, en je kunt je voorstellen dat deze plek magisch aanvoelt.

Wat dit strand nóg een stukje leuker maakt is de bar die zich boven aan de baai bevindt. Anam Terrace is een van de modernere concepten in de streek. Eigenaar Giuseppe heeft zijn restaurant zo ontworpen dat het perfect samensmelt met de omgeving: rustige kleuren en natuurlijke materialen. Het uitzicht is zoals verwacht adembenemend en de sfeer is heerlijk ontspannen. Je kunt hier terecht voor een uitgebreide lunch of diner, maar het liefst kom ik hier rond zes uur voor een aperitivo met – heel belangrijk – een basilicumcocktail. Als de zon wat zachter wordt, het strand langzaam leegloopt en je het geluid van de zee steeds beter hoort, zit je hier op een van de mooiste plekken van Salento.

Porto Miggiano

Porto Miggiano, ook wel het strand met honderd traptreden is – letterlijk – de moeite waard. Deze baai is omringd door hoge natuurlijke rotsformaties waardoor het wat moeite kost om bij het strand uit te komen, maar dan ben je de klim ook direct vergeten. Het strand is een stuk groter dan Cala dell’Acquaviva waardoor je hier perfect kunt suppen en snorkelen. Als je wat dieper het water in gaat, kun je prachtige prehistorische grotten bekijken. Mocht dat iets te ver zijn om te zwemmen, dan kun je in Castro op de boot stappen voor een tour langs de mooiste zeegrotten aan de kust.

Lokale mensen, grootse ideeën

Het is je vast wel eens opgevallen dat in het zuiden van Italië veel meer ouderen zijn. De jongere generatie gaat na de middelbare school vaak naar Noord-Italië of zelfs naar het buitenland om te studeren en te werken, omdat er in het zuiden minder kansen voor hen zijn. Gelukkig zijn er in Puglia toch jonge mensen die dit heel anders zien.

Zo ook Alessandro Coppola, de eigenaar van Taverna del Porto aan de kust van Tricase. Hij opende een prachtig visrestaurant met uitzicht op zee op de plek waar zijn nonno, Vito Coppola, vroeger met zijn tien kinderen woonde. In de zee waar we op uitkijken viste Vito en op het land erachter verbouwde hij aardappelen voor de vrouw die hem onderdak bood. Later opende hij hier een viswinkel en daar ontstond de basis van het restaurant. ‘Ik zeg altijd: geef anderen te eten wat je zelf zou eten. Dat is de kern van onze keuken,’ vertelt Alessandro. Wanneer je binnenkomt zie je direct de fish counter met verse vis en op de tweede verdieping van het restaurant treffen we de bakker die warme broden uit de oven haalt. Alessandro laat ons een aantal van zijn gerechten proeven, die allemaal verrukkelijk zijn, met de baccalà in tempura als favoriet. ‘Mijn nonno Vito staat eigenlijk aan de basis van deze plek. Ik heb er mijn ziel in gestopt, mijn stijl en mijn visie, en zo is Taverna del Porto ontstaan.’ Alessandro vertelt mij hoe belangrijk het verhaal van zijn opa voor hem is en ik vertel hem op mijn beurt het verhaal over mijn oma die manden vlocht. ‘Dat is bijzonder, hè,’ zegt hij, ‘we zetten allebei iets voort dat onze grootouders hebben gecreëerd.’ Alessandro gelooft er heilig in dat je in deze regio van alles kunt bereiken als je een goed idee hebt en hard wilt werken en is daar zelf het levende bewijs van. Ik ben blij om te zien dat er nog genoeg mensen zijn die de schoonheid van de regio waarderen en daar kansen in zien. Met hun creativiteit veranderen zij de streek terwijl ze eer houden aan de rijke historie.

Tip! Genieten van Nardò
Nardò is een charmante stad aan de westkust van Salento, bekend om zijn rijke geschiedenis en prachtige barokke architectuur. Het centrale Piazza Salandra is een absoluut hoogtepunt, met zijn sierlijke zuilen, fonteinen en omliggende historische gebouwen. De stad heeft een authentieke sfeer, gastvrije locals en een perfecte ligging dicht bij de kust van Porto Cesareo.

Reizen

Afstand Utrecht – Lecce 2.079 km
Vanuit Utrecht rijd je met de auto in ongeveer 21 uur naar Lecce. Ga je liever met het vliegtuig? Dan vlieg je vanuit Nederland en België in ongeveer 3 uur naar het dichtstbijzijnde vliegveld Brindisi. Vanaf de luchthaven rijd je in ongeveer een half uur naar Lecce en vanuit Lecce rij je in 1 uur naar Tricase, het meest zuidelijke puntje van onze reis.

Slapen

Palazzo Muci
In Nardò, een van de leukste steden van Salento, staat Palazzo Muci. Dit historische gebouw is door Guy Martin, een bekende Franse chef-kok, omgebouwd tot een prachtig betaalbaar hotel. De ruimte suites zijn elegant ingericht met bijzondere kunst en vintage meubels en geven het palazzo een uitgesproken stijl. Wie bij Muci verblijft wordt warm ontvangen. Het kleine team geeft veel aandacht aan zijn gasten en zorgt dat het verblijf tot in de puntjes is verzorgd. maritatiemuci.com

Palazzo Nianu
In de buurt van Gallipoli ligt het dorpje Neviano. In het hart van het dorp tref je Palazzo Nianu. Het oude herenhuis is omgebouwd tot een prachtig verblijf met drie slaapkamers, meerdere woonkamers, een reading room en – ja, echt – een dakterras met zwembad. Eigenaren Alessandro Venneri en Georg Kayser geven oude gebouwen in Puglia een nieuw leven en zorgen ervoor dat historische elementen zichtbaar blijven en dat de meeste kamers authentiek en in stijl met de omgeving zijn. palazzonianu.com

Meer leuke slaapplekken: de mooiste Airbnb’s in Italië onder €150 per nacht.

Fotografie: Sofie Delauw | Tekst: Marcella Cazzato

Reis mee met De Smaak en ontdek het zuiden van De Laars

"*" geeft vereiste velden aan